Lezing Bruno Wijman over Shohin

Op de clubavond van 4 april 2018 was Bruno Wijman onze gastspreker om een lezing te geven over shohin. Hij is al 30 jaar actief en voor de gelegenheid nam hij zijn eerste boom, een cotoneaster mee naar ons clublokaal in Sweikhuizen. Bruno werd bekend door het winnen van de Nieuw Talenten Wedstrijd in 2001. Met enthousiasme vertelt hij dat een shohin niet per definitie duur hoeft te zijn. Een mooie stek in een plat potje met een goede uitstraling kost dan tussen een paar euro en een paar tientjes.  Regelmatig staat zo’n shohin op internationale tentoonstellingen, bijvoorbeeld bij  Noelanders. Bruno is een rustige spreker die zijn programma opbouwt in de volgende thema’s:
– maat
– opstelling
– nat houden
– bemesten
– verpotten
– standplaats
– materiaal
– snoeien

Maat
Een shohin betekent “een klein object”, waarbij de gebruikte maatvoering  t/m 21 cm als richtlijn wordt aangehouden. Dit is een strakke maat gebaseerd op westerse ideeën met een meetstok als uitgangspunt. In de Japanse traditie wordt meer met gevoel naar een bonsai gekeken en wordt onderscheid gemaakt tussen een vingermaat , een handpalmmaat en een handmaat, een aanduiding voor het oppakken of dragen van de betreffende boom. Een uit de hand gegroeide maat (een kifu) kan toch een shohin zijn, als alles in de kleine verhouding maar klopt. Bruno heeft een prijs gewonnen met een shohin van 28 cm. Op de verder in deze uitgave vindt u een overzicht van de categorieën in centiemeters.

Opstelling
Zo’n klein boompje moet  mooi gepresenteerd worden om op te vallen, anders valt hij volledig in het niet.  Plateaus, tafeltjes, en kasten ondersteunen de presentie. Een opstelling varieert tussen een 1- tot een 7-punts opstelling, waarbij een opstelling in 4 elementen ongebruikelijk is (in Japan verwijst de 4 naar de dood). De presentatie en de opstelling kan bestaan uit een of meerdere bonsai in diverse stijlen, een scroll en een accentplant. Alles moet in maximale harmonie zijn. Variatie in soorten en het combineren van kleuren is heel belangrijk. Ook een Shohin moet karakter hebben, maar mag ook lief en teder overkomen. De factor tijd is dus wel degelijk heel belangrijk.

Nat houden
Omdat een shohin in een kleine pot staat, is de vocht- en bacteriehuishouding zeer belangrijk. De aarde kan snel uitdrogen. Bruno zet zijn bomen in een schaal met vochtige akadama. Grind kan ook. De capillaire werking zorgt dat de boom van onderop water kan “opzuigen”. Akadama neemt meer water op dan grind. Een automatisch druppelsysteem is  mogelijk, maar heeft niet zijn voorkeur. Vochtig houden betekent zeker geen natte voeten, waarbij wortelrot kan ontstaan.  

Bemesten
De één zweert bij Bio-Gold, de ander bij vloeibare mest,  ieder heeft zijn eigen plan. Zo ligt Bruno’s voorkeur bij Abrakas. Hij legt iedere maand een theezakje op de aarde in het groeiseizoen vanaf het vroege voorjaar tot midden herfst.  Duidelijk is dat regelmatig goed bemesten belangrijk is, omdat de hoeveelheid grond in de kleine potjes beperkt is. Echter overdaad is dodelijk.

Verpotten
Als je niet regelmatig verpot, kunnen de wortels helemaal vastgroeien of ronddraaien in de pot. De boom  kan uitdrogen en krijgt te weinig voeding. Regelmatig verpotten is dus cruciaal, de wortels maken op deze manier nieuwe gezonde haarwortels die de boom van de nodige voedingsstoffen voorzien. Zeker om de twee jaar of zelfs ieder jaar verpotten in het voorjaar als de boom uit de winterrust komt. Hoe kleiner de pot, hoe vaker je moet verpotten. Bruno heeft een duidelijke voorkeur voor kleine lage potten, waardoor de boom een veel betere uitstraling krijgt. Dat was tevens zijn advies aan de bezitters van meegebrachte bomen. Neem een plattere lage pot en kijk naar de dikte van de stam. Dat is vaak een goede richtlijn voor de hoogte van de pot.

Standplaats
Een plant kan door middel van fotosynthese  glucose aanmaken die terug gevoerd naar de wortels en zorgen zo dus weer voor een gezonde boom. Zet de bomen dus is de zon, maar zorg dat ze niet uitdrogen, maar hou rekening met het soort.

Materiaal
Bruno geeft verschillende voorbeelden van het feit dat bonsai niet duur hoeft te zijn. Via stekken en marcoteren kun je bijvoorbeeld gemakkelijk aan materiaal komen. Dit doe je in mei of juni als de celdeling goed op gang komt. Gebruik stekpoeder om de vorming van wortels te activeren. Ook in een tuincentrum kun je terecht voor basismateriaal.

Snoeien
Bij voorkeur in juni. Snoeien, vooral van de eindknoppen activeert de slapende knoppen en zorgt zodoende voor een fijne vertakking.

Een nieuw gezicht met daarbij uitstekende kennis van zaken, zorgde ervoor dat het alweer een geslaagde avond werd.

Als dank ontving Bruno Wijman dan ook een welverdiend applaus voor zijn prettige en leerzame presentatie.

Met vriendelijke groet,
Jan Meijs en Wiel Zinzen.